Chi hoa hồng cho đại lý cao ngất, vượt định mức kinh doanh; lãi nhưng lại kêu lỗ; đầu tư ra ngoài ngành không mang lại hiệu quả..., hàng loạt yếu kém, vi phạm của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu được đoàn kiểm tra Bộ Tài chính chỉ rõ trong cuộc họp báo ngày 19.12.
Đợt kiểm tra kéo dài hơn 1 tháng của Bộ Tài chính diễn ra tại 4 DN gồm Tổng công ty (TCT) xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), TCT dầu Việt Nam (PVOil), Công ty (CT) dầu khí Đồng Tháp (Petimex), CT dầu khí TP.HCM (Saigon Petro), nhằm làm rõ 2 nội dung: việc giảm giá xăng, dầu ngày 26.8 của Bộ Tài chính có cơ sở hay không khi hàng loạt DN “kêu lỗ”; kiểm tra giá vốn, giá nhập khẩu và kết quả kinh doanh của DN từ đầu năm đến hết tháng 6.2011.
Vung tay chi hoa hồng cho đại lý
Trước đó, liên quan đến đợt giảm giá vào ngày 26.8, Bộ Tài chính đã gặp phải làn sóng phản ứng dữ dội từ các DN với lập luận vì sao đang lỗ to lại bắt phải giảm giá. Thậm chí, Bộ Công thương cũng cho rằng, giảm giá như Bộ Tài chính sẽ khiến thị trường rối loạn, có nguy cơ sập mạng lưới. Tại thời điểm này, ông Nguyễn Ngọc Bảo, TGĐ Petrolimex, “kêu” DN đang lỗ hơn 1.800 tỉ đồng (tính từ đầu năm đến ngày 26.8), không có căn cứ để giảm giá xăng.
Theo kết luận của tổ kiểm tra, tính từ đầu năm đến 30.6, Petrolimex có lỗ, nhưng chỉ tính riêng giai đoạn từ 1.7 đến 26.8 DN này lãi 130 tỉ đồng. Như vậy, theo quy định thì DN phải giảm giá bán để chia sẻ với nhà nước và người tiêu dùng. Cụ thể, tại thời điểm này xăng Ron 92 được Petrolimex bán giá 21.000 đồng/lít, cao hơn giá cơ sở 202 đồng/lít, chưa tính lợi nhuận định mức 300 đồng/lít. Cùng thời gian trên, Saigon Petro báo lỗ 44,6 tỉ đồng nhưng thực tế lãi 48 tỉ đồng, Petimex báo lỗ 55,23 tỉ đồng nhưng thực tế lãi 22 tỉ đồng.
Sự khác biệt về các con số trên, theo kết luận kiểm tra là do các DN đã chi trả hoa hồng cho các đại lý quá lớn. Theo quy định, tất cả các loại chi phí kinh doanh định mức (chi hoa hồng, thuế, phí...) của 1 lít xăng, dầu không được quá 600 đồng, nhưng các DN đã “vung tay quá trán”, có thời điểm chi hoa hồng lên tới 1.000 đồng/lít. Tại CT xăng dầu B12 của Petrolimex, từ tháng 3 đến 9.2011, chi hoa hồng cho đại lý lên tới 630 đồng/lít xăng, 830 đồng/lít dầu. Tuy nhiên, mức chi trên chưa thấm gì so với PVOil khi DN này vào ngày 12.7 chi tới 1.050 đồng/lít xăng.
Chi quá tay khiến chi phí kinh doanh thực tế của Petrolimex vượt khoảng 522 tỉ đồng so với chi phí định mức nhà nước ban hành. Vì vậy, báo lỗ của Petrolimex đến 30.6 là hơn 1.800 tỉ đồng, thực tế theo đoàn kiểm tra chỉ khoảng 1.300 tỉ đồng. Tổ kiểm tra đã chỉ ra rất nhiều điều bất hợp lý trong cung cách kinh doanh của Petrolimex. Thực tế, trong khi kinh doanh xăng dầu đang bị thua lỗ do gặp nhiều khó khăn, Petrolimex vẫn bán cho 42 thành viên của mình với giá khá hời, thấp hơn rất nhiều so với giá bán lẻ. Cụ thể, giá bán cho các thành viên bằng giá bán lẻ trừ đi phí, thuế, trừ đi lãi gộp, riêng lãi gộp mỗi lít xăng, dầu dao động từ 355 đến 508 đồng (cao gần bằng chi phí định mức kinh doanh). Mặc dù, Bộ Tài chính không khẳng định có hiện tượng chuyển giá, lỗ mẹ lãi con tại Petrolimex, nhưng báo cáo cho thấy trong khoản lỗ 1.840 tỉ đồng, riêng Văn phòng TCT lỗ hơn 1.670 tỉ đồng là điều rất đáng quan tâm.
Đầu tư ngoài ngành thiếu hiệu quả
Việc các DN chi hoa hồng lên tới 1.000 đồng/lít, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai, trong bối cảnh nhà nước và người dân đang chia sẻ với nhau để bình ổn giá, kiểm soát lạm phát, đã cho thấy các DN xăng dầu không chia sẻ gánh nặng này. Qua rà soát, đoàn kiểm tra cũng chỉ ra Petrolimex để chi phí hao hụt trong kinh doanh quá lớn, tổng số hao hụt phát sinh 6 tháng 2011 khoảng 886 tỉ đồng, riêng xăng hao hụt 215,58 đồng/lít. Đoàn kiểm tra yêu cầu Petrolimex giảm chi phí này từ 5 - 10% so với mức hiện hành để giảm lỗ.
Đáng lưu ý, đang kinh doanh thua lỗ, nhưng Petrolimex còn đầu tư vào các DN khác, đầu tư ngoài ngành lớn không mang lại hiệu quả. Cụ thể, năm 2010 đầu tư ra ngoài gần 3.800 tỉ đồng, chiếm 35,7% vốn điều lệ, riêng lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán là 1.273 tỉ đồng, chiếm 12,5% vốn điều lệ. Đầu tư nhiều nhưng cổ tức và lợi nhuận được chia năm 2010 chỉ có 117 tỉ đồng, bằng 9,2% vốn đầu tư, chưa bằng lãi suất gửi tiết kiệm. Đầu tư cổ phiếu hơn 95 tỉ đồng, thu lợi nhuận chỉ có 150 triệu đồng. Petrolimex còn mua tàu Vân Phong 1 giá trị 817 tỉ đồng, trong đó tiền đi vay của Ngân hàng TMCP Ngoại thương (Vietcombank) 33 triệu USD, nhưng lại thuê đơn vị bên ngoài quản lý, gây khó khăn trong kiểm soát chi phí, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và gia tăng khó khăn về vốn.
Chưa xử phạt
Trước những vi phạm của DN, bà Mai cho biết do mới chỉ dừng lại ở kiểm tra nên chưa có chế tài xử phạt bất cứ DN nào, Bộ Tài chính đang tiếp tục giám sát để xử lý. Theo bà Mai, việc điều chỉnh giảm giá 26.8 là có căn cứ hợp lý, giá vốn hàng nhập tính đến 26.8 nếu DN thực hiện theo đúng chi phí kinh doanh định mức thì hoạt động đều có lãi.
Trả lời PV Thanh Niên về trách nhiệm các bộ như thế nào khi để xảy ra tình trạng kinh doanh lộn xộn, vi phạm chi hoa hồng, quyền lợi người tiêu dùng có bị xâm phạm không, ông Nguyễn Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), thừa nhận là có trách nhiệm nhưng trách nhiệm của Bộ chỉ “nho nhỏ”, bởi thời gian qua Bộ chưa có những sửa đổi kịp thời về chính sách giá cho phù hợp với thực tiễn, chi phí định mức kinh doanh không còn phù hợp...
Về quyền lợi của người tiêu dùng, ông Thỏa nói: “Người tiêu dùng không phải gánh chịu, nhà nước cũng không cấp bù, DN tự trang trải lấy. Mỗi lần đăng ký giá, DN đòi cộng chi phí hoa hồng vượt định mức để tăng giá, xin thưa, không khi nào Bộ chấp nhận việc đó, Bộ chỉ tính đúng chi phí 600 đồng/lít”. Tuy nhiên, bà Mai và kết luận của đoàn kiểm tra đã khẳng định, việc DN tăng chi hoa hồng quá cao sẽ dẫn tới việc giảm lãi, hoặc tăng lỗ gián tiếp gây áp lực tăng giá xăng. Thậm chí, tại PVOil, đoàn kiểm tra chỉ ra, DN này chi hoa hồng cao nhưng không hạch toán vào hóa đơn, thỏa thuận với các đại lý bù trừ vào chi phí khác. Việc này dẫn tới chi phí của DN không phản ảnh hết, có thể dẫn tới việc thất thoát thuế.
 Từ 1.7 đến 26.8, Petrolimex lãi 130 tỉ đồng, trong khi người tiêu dùng vẫn phải sử dụng xăng dầu giá cao - ảnh: Ngọc Thắng |
Vung tay chi hoa hồng cho đại lý
Trước đó, liên quan đến đợt giảm giá vào ngày 26.8, Bộ Tài chính đã gặp phải làn sóng phản ứng dữ dội từ các DN với lập luận vì sao đang lỗ to lại bắt phải giảm giá. Thậm chí, Bộ Công thương cũng cho rằng, giảm giá như Bộ Tài chính sẽ khiến thị trường rối loạn, có nguy cơ sập mạng lưới. Tại thời điểm này, ông Nguyễn Ngọc Bảo, TGĐ Petrolimex, “kêu” DN đang lỗ hơn 1.800 tỉ đồng (tính từ đầu năm đến ngày 26.8), không có căn cứ để giảm giá xăng.
Theo kết luận của tổ kiểm tra, tính từ đầu năm đến 30.6, Petrolimex có lỗ, nhưng chỉ tính riêng giai đoạn từ 1.7 đến 26.8 DN này lãi 130 tỉ đồng. Như vậy, theo quy định thì DN phải giảm giá bán để chia sẻ với nhà nước và người tiêu dùng. Cụ thể, tại thời điểm này xăng Ron 92 được Petrolimex bán giá 21.000 đồng/lít, cao hơn giá cơ sở 202 đồng/lít, chưa tính lợi nhuận định mức 300 đồng/lít. Cùng thời gian trên, Saigon Petro báo lỗ 44,6 tỉ đồng nhưng thực tế lãi 48 tỉ đồng, Petimex báo lỗ 55,23 tỉ đồng nhưng thực tế lãi 22 tỉ đồng.
Sự khác biệt về các con số trên, theo kết luận kiểm tra là do các DN đã chi trả hoa hồng cho các đại lý quá lớn. Theo quy định, tất cả các loại chi phí kinh doanh định mức (chi hoa hồng, thuế, phí...) của 1 lít xăng, dầu không được quá 600 đồng, nhưng các DN đã “vung tay quá trán”, có thời điểm chi hoa hồng lên tới 1.000 đồng/lít. Tại CT xăng dầu B12 của Petrolimex, từ tháng 3 đến 9.2011, chi hoa hồng cho đại lý lên tới 630 đồng/lít xăng, 830 đồng/lít dầu. Tuy nhiên, mức chi trên chưa thấm gì so với PVOil khi DN này vào ngày 12.7 chi tới 1.050 đồng/lít xăng.
Chi quá tay khiến chi phí kinh doanh thực tế của Petrolimex vượt khoảng 522 tỉ đồng so với chi phí định mức nhà nước ban hành. Vì vậy, báo lỗ của Petrolimex đến 30.6 là hơn 1.800 tỉ đồng, thực tế theo đoàn kiểm tra chỉ khoảng 1.300 tỉ đồng. Tổ kiểm tra đã chỉ ra rất nhiều điều bất hợp lý trong cung cách kinh doanh của Petrolimex. Thực tế, trong khi kinh doanh xăng dầu đang bị thua lỗ do gặp nhiều khó khăn, Petrolimex vẫn bán cho 42 thành viên của mình với giá khá hời, thấp hơn rất nhiều so với giá bán lẻ. Cụ thể, giá bán cho các thành viên bằng giá bán lẻ trừ đi phí, thuế, trừ đi lãi gộp, riêng lãi gộp mỗi lít xăng, dầu dao động từ 355 đến 508 đồng (cao gần bằng chi phí định mức kinh doanh). Mặc dù, Bộ Tài chính không khẳng định có hiện tượng chuyển giá, lỗ mẹ lãi con tại Petrolimex, nhưng báo cáo cho thấy trong khoản lỗ 1.840 tỉ đồng, riêng Văn phòng TCT lỗ hơn 1.670 tỉ đồng là điều rất đáng quan tâm.
Đầu tư ngoài ngành thiếu hiệu quả
 | DN chi vượt định mức để giành thị phần của nhau. Tại sao thù lao đại lý lại biến động như vậy, lên cả 1.000 đồng/lít, trong khi người tiêu dùng đang gánh chịu tăng giá. DN lẽ ra phải tiết giảm tối đa chi phí, nhưng chi vượt định mức để giành thị phần của nhau. DN chưa chia sẻ lợi ích với nhà nước và người tiêu dùng |  |
| Bà Vũ Thị Mai - Thứ trưởng Bộ Tài chính | ||
Đáng lưu ý, đang kinh doanh thua lỗ, nhưng Petrolimex còn đầu tư vào các DN khác, đầu tư ngoài ngành lớn không mang lại hiệu quả. Cụ thể, năm 2010 đầu tư ra ngoài gần 3.800 tỉ đồng, chiếm 35,7% vốn điều lệ, riêng lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán là 1.273 tỉ đồng, chiếm 12,5% vốn điều lệ. Đầu tư nhiều nhưng cổ tức và lợi nhuận được chia năm 2010 chỉ có 117 tỉ đồng, bằng 9,2% vốn đầu tư, chưa bằng lãi suất gửi tiết kiệm. Đầu tư cổ phiếu hơn 95 tỉ đồng, thu lợi nhuận chỉ có 150 triệu đồng. Petrolimex còn mua tàu Vân Phong 1 giá trị 817 tỉ đồng, trong đó tiền đi vay của Ngân hàng TMCP Ngoại thương (Vietcombank) 33 triệu USD, nhưng lại thuê đơn vị bên ngoài quản lý, gây khó khăn trong kiểm soát chi phí, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và gia tăng khó khăn về vốn.
Chưa xử phạt
Trước những vi phạm của DN, bà Mai cho biết do mới chỉ dừng lại ở kiểm tra nên chưa có chế tài xử phạt bất cứ DN nào, Bộ Tài chính đang tiếp tục giám sát để xử lý. Theo bà Mai, việc điều chỉnh giảm giá 26.8 là có căn cứ hợp lý, giá vốn hàng nhập tính đến 26.8 nếu DN thực hiện theo đúng chi phí kinh doanh định mức thì hoạt động đều có lãi.
Trả lời PV Thanh Niên về trách nhiệm các bộ như thế nào khi để xảy ra tình trạng kinh doanh lộn xộn, vi phạm chi hoa hồng, quyền lợi người tiêu dùng có bị xâm phạm không, ông Nguyễn Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), thừa nhận là có trách nhiệm nhưng trách nhiệm của Bộ chỉ “nho nhỏ”, bởi thời gian qua Bộ chưa có những sửa đổi kịp thời về chính sách giá cho phù hợp với thực tiễn, chi phí định mức kinh doanh không còn phù hợp...
Về quyền lợi của người tiêu dùng, ông Thỏa nói: “Người tiêu dùng không phải gánh chịu, nhà nước cũng không cấp bù, DN tự trang trải lấy. Mỗi lần đăng ký giá, DN đòi cộng chi phí hoa hồng vượt định mức để tăng giá, xin thưa, không khi nào Bộ chấp nhận việc đó, Bộ chỉ tính đúng chi phí 600 đồng/lít”. Tuy nhiên, bà Mai và kết luận của đoàn kiểm tra đã khẳng định, việc DN tăng chi hoa hồng quá cao sẽ dẫn tới việc giảm lãi, hoặc tăng lỗ gián tiếp gây áp lực tăng giá xăng. Thậm chí, tại PVOil, đoàn kiểm tra chỉ ra, DN này chi hoa hồng cao nhưng không hạch toán vào hóa đơn, thỏa thuận với các đại lý bù trừ vào chi phí khác. Việc này dẫn tới chi phí của DN không phản ảnh hết, có thể dẫn tới việc thất thoát thuế.
Anh Vũ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét