Kính gửi : -
Các vị đại diện cho chi bộ và chính quyền Thôn,
- Các
vị đại diện cho Chi Hội Khuyến học Nga My Thượng,
- Các
vị đại diện cho các dòng họ trong Thôn,
- Các
vị Cựu giáo chức,
Cùng tất cả các đại biểu dự Hội nghị !
Tôi được biết rằng Lãnh đạo Thôn ta tổ chức một
cuộc họp vào chủ nhật 14/7/2013 với sự
tham dự của nhiều thành phần, trong đó có đại diện các dòng họ, các giáo chức
đã nghỉ chế độ. Tôi cũng là một cựu giáo chức, trước công tác tại Bộ Giáo dục
và Đào tạo, đã nghỉ hưu được 5 năm. Hiện tôi đang tái làm việc tại Đại học Kinh
doanh và Công nghệ Hà Nội và tôi cũng vinh dự được mời tham dự cuộc họp này.
Tiếc rằng vì bận công việc
nên tôi không thể về được.
Tuy nhiên tôi cũng được biết nội dung cuộc
họp bàn về về việc làm sao phát huy được vai trò tích cực của các dòng họ trong
công tác khuyến học của chính dòng họ của mình, từ đó đẩy mạnh được phong trào
khuyến học của cả thôn, cả xã lên một nấc mới; vì vậy tôi xin gửi về Hội nghị mấy
lời goi là ý kiến bằng văn bản thay cho phát biểu trực tiếp:
I/ Về chủ trương của Thôn:
- Đây là một chủ trương rất hay, phù hợp
với truyền thống hiếu học nói chung ở Việt Nam và với các dòng họ nói riêng ở
Thôn chúng ta
- Chủ trương này phù hợp với phong trào”
gia đình hiếu học”, “ dòng họ hiếu học”
đang phát triển ở nhiều nơi trên đất nước ta.
- Tính khả thi của chủ trương này cao, bởi
vì ngay Thôn ta đã có 18 dòng họ, trong đó đã có 5 dòng họ đi tiên phong, đã có
kinh nghiệm một số năm ( tôi được biết đó là dòng họ Hà Văn, dòng họ Hà Trọng; dòng họ Lê và hai dòng họ
Nguyễn ). Khi phong trào được phát động, các dòng họ ra tay, nhất định sức bật
sẽ lớn hơn nhiều lần từ sự quan tâm của những người trong huyết tộc đối với con
em họ.
II/ Vai
trò của dòng họ hiện nay như thế nào:
- Theo
tôi vai trò của dòng họ hiện nay đang được dần khôi phục và có vị trí rất lớn trong tộc, họ, thậm chí nhiều
nơi, vai trò của dòng họ còn lớn hơn
trong quá khứ. Chúng ta đều
biết, mọi thành công của đất nước về các mặt dù bảo vệ tổ quốc hay xây dựng,
phát triển kinh tế đều gắn với mức độ
tham gia của các dòng họ. Tôi tin rằng các dòng họ đã và sẽ nhận thức được sự cần
thiết của việc học, đều thấy rõ một điều là con cháu muốn làm rạng rỡ tổ tiên
thì phải đầu tư vào việc học, vì vậy mà
hiện nay hầu hết các gia đình đều coi việc
học của con cháu là số 1, là ưu tiên hàng đầu, các “Dòng họ hiếu học” cũng xuất
hiện ngày càng nhiều. Trong thời đại
ngày nay, không học thì không có tri thức, không có tri thức thì không đủ sức
lo công việc làng việc nước . Trách nhiệm các dòng học là phải động viên con
cháu, trao trọng trách cho con cháu phấn đấu học tập rèn luyện để xứng đáng với tổ tiên.
- Trong tình hình kinh tế thị trường,
tình người dần giảm sút, đạo đức xuống câp, nhiều chuyện luân thường đạo
lý thấy như bị đảo lộn. Các dòng họ lại càng phải có trách nhiệm giáo dục các
thành viên con cháu trong họ giữ được nếp nhà như chữ “ Đức Lưu Quang” ( hiểu
nôm na là Đức sáng muôn đời) trên các Hoành phi được treo ở nhiều nhà thờ họ và
ở nhiều gia đình là để biểu thị lòng mong muốn ấy.
- Dòng
họ nào cũng vô cùng tự hào về tổ tiên, về truyền thống tốt đẹp của dòng
họ mình nên đã ra sức giữ gìn và phát huy dòng họ trường tồn cùng dân tộc. Nhắc
đến dòng họ là nhắc đến cội nguồn tổ tiên, nhớ đến tình ruột thịt của những người có cùng huyết thống từ ông tổ chung, rất thiêng liêng, trân trọng.
Các dòng họ nói chung đều đã làm rất tốt phần lễ đối với tổ tiên, tập hợp được
con cháu xa gần hướng về cội nguồn, gốc rễ. Tôi cho rằng, cùng với việc chăm sóc phần lễ cho phải
đạo với tổ tiên, Các dòng họ hãy mở thêm mặt trận chăm lo đến việc học của con
cháu, xây dựng “Dòng học hiếu học”, sao cho trong họ có nhiều người thành đạt từ
việc học. Đó là cách tốt nhất nâng cao vị thế, bảo vệ dòng họ, bảo vệ con cháu,
tăng thêm uy tín của các trưởng tộc và của
cả dòng họ trước bà con trong thôn.
- Nghiên cứu tại hai địa phương Tam Sơn và Đồng
Kỵ (Bắc Ninh) cho thấy, trong tổng số 420 hộ gia đình được phỏng vấn, có 97 –
99,6% khẳng định hiện nay gia đình, dòng họ vẫn rất quan trọng. Gần 100% số người
được hỏi cho rằng đến nay, các câu nói theo khẩu ngữ dân gian như: “một giọt
máu đào hơn ao nước lã” hay “xảy cha còn chú, xảy mẹ bú dì” là “vẫn đúng”; số
người không đồng ý chỉ có từ 0,5% đến 3,5%.
III. Chúng ta phải làm gì?
1/ Trước hết phải có sự quan tâm lãnh đạo , chỉ đạo
của cấp ủy Đảng , chính quyền , đặc biệt là vai trò của người đứng đầu có tính
chất quyết định đến chất lượng và hiệu quả của của công tác khuyến học, khuyến tài, của
cuộc vận động xây dựng “Dòng học hiếu học” trong các họ, tộc ở thôn ta.
2/ Các dòng học phải luôn phối hợp chặt chẽ
với Hội khuyến học thôn để hội nhập các phong trào chung, tranh thủ sự ủng hộ về
nghiệp vụ, về giải thưởng, về học bổng. Chi Hội khuyến học Nga My Thượng cũng
luôn quan tâm đến tất cả các dòng họ, quy định mức thưởng, tiêu chí nhận học bổng thông qua dòng
họ và đặc biệt là đề xuất với cấp trên khen thưởng các cá nhân, tặng danh hiệu
“ Dòng họ hiếu học” cho các dòng họ đạt tiêu chuẩn.
3/ Các dòng họ gây quỹ khuyến học của tộc
mình và phối hợp với Chi hội khuyến học tổ chức tuyên dương, khen thưởng học
sinh, sinh viên xuất sắc, giỏi, khá.. Hình thức tổ chức nên gắn cùng lễ dâng hương, lễ báo công với tổ tiên,
làm trang trọng, có mặt bà con trong họ dự. Các
em sẽ nhớ và có ấn tượng mãi với các buổi lễ như vậy,
4/ Về măt tổ chức, nên thành lập Ban khuyến
học dòng họ để giúp cho các vị trưởng tộc và đề nghị Chi Hội Thôn công nhận là chân
rết nằm trong mạng lưới tổ chức của Chi
Hội Khuyến học Thôn,
5/ Vận động các gia đình đăng ký phấn đấu
trở thành “Gia đình hiếu học”, vận động con cháu tham gia và trở thành Hội viên của hội khuyến học các
cấp,
6/ Tích cực liên hệ các nhà hảo tâm để
xây dựng Quỹ học bổng, xây dựng thư viện
dòng họ, nếu Quỹ đủ lớn, có thể cho con em các gia đình khó khăn vay ( không
lãi) để các em không phải bỏ học do thiếu học phí, các em sẽ trả lại gốc sau khi
ra trường và có việc làm.
7/ Thành lập Quỹ khen thưởng ( hay quỹ
khuyến học) và
xây dựng Quy ước hoạt động khuyến học dòng họ với những quy định cụ thể.
Hàng năm có báo cáo thu chi tài chính công khai, minh bạch.
IV.Ví
dụ một vài con số thực tế:
1/- Theo thống
kê chưa đầy đủ, đến nay toàn thành phố Hà Nội đã có gần 20 vạn “ Gia đình hiếu học” (GĐHH), gần 2.000 “Dòng họ hiếu học” (DHHH); tổng số quỹ
khuyến học lên tới hơn 60 tỷ đồng. Mỗi năm, hàng chục nghìn lượt học sinh giỏi,
học sinh nghèo vượt khó, hàng nghìn lượt giáo viên giỏi các cấp được nhận phần
thưởng khuyến học, khuyến tài.
2/ Ở huyện Mê Linh. Hội khuyến học đã được tổ chức ở tất cả 18/18
xã, thị trấn trong huyện. Hội còn lan tỏa đến hầu hết các thôn, làng ,tổ dân phố,
đến các cơ quan , doanh nghiệp , trường học, đơn vị lực lượng vũ trang với
tổng số hội viên trên 20 ngàn người chiếm 10,2% dân số trong huyện.
Trong 18 Hội khuyến học các xã, thị trấn
có 236 chi hội cơ sở và 238/831 ban khuyến học dòng họ, 61/92 làng có chi Hội
khuyến học
Đến nay, quĩ khuyến học toàn huyện có
4,391 tỷ đồng
Trong đó : - Quỹ của huyện hội : 330 triệu
- Quỹ
của 18 hộ K/h xã, thị trấn : 464 triệu
- Quỹ của 236 chi hội : 1,916 tỷ đồng
- Quỹ của 238 dòng họ : 1,681 tỷ
Trên đây là
tóm tắt ý kiến của tôi
Trân trọng
cám ơn và chúc Hội nghị thành công
TS. Nguyễn Đình Đức
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét